Foto's bij AVEBE
Op deze foto en ook een aantal naar onderen staat de stoommachine nog in de aardappelmeelfabriek Avebe

Gegevens van deze machine
De stoommachine werd in 1913 gefabriceerd door de Ascherslebener Maschinenbau Aktiengesellschaft, een machinefabriek in Aschersleben in het oosten van Duitsland.
De aanschafkosten van de machine bedroegen in die tijd inclusief vervoer en installatie 29.750 Duitse mark.
De machine is van het type horizontale 1cilinder, en heeft een vermogen van 1000 PK bij 100 omwentelingen per minuut. De stoomverdeling wordt door 4 kleppen geregeld.
In de loop der jaren zijn door modernisering en sluiting van bedrijven de meeste oude stoommachines verdwenen.
ook deze moest wijken

 

De 1cilinder stoommachine uit 1913 deze machine stond in de aardappelmeelfabriek AVEBE in Ter Apelkanaal (Groningen).

Vanaf 15 juni, 2009 staat hij in Gronsveld (Limburg)

De foto hier naast is op de achtergrond links te zien een 6 cilinder stoommotor van Spillingwerk (Duitsland) 

De stoommachine aan de rechterkant is de machine van het industriemuseum en de stoommachine links op de voorgrond, een tandem compound stoommachine, deze is al in 1968 verschoot.

 

Touw wordt  met de hand aanelkaar gevlochten over een lengte van 4 meter, voor de overbrenging van het vliegwiel naar de machines.

om de zoveel jaar zijn de snaren aan vervanging toe.

Er zijn nog maar weinig ambacht lieden die dit kunnen.

 

Een opendag, waar men de machine aan het werk zag (7 foto's).

Hier onder 2 links naar film,
Stoommachine Aschersleben 1913. Machinisten: L.Wolters en J.L.Warntjes


FILM Stoommachine Aschersleben 1913

En nog een film deel1

 

Touw vlechten
de machinist L.Wolters

Hierbij een kort verslag over de productieve jaren van de stoommachine, van de aardappelmeelfabriek M&O˛ Musselkanaal en omstreken, welke later is over genomen door AVBE Ter-Apelkanaal Groningen. In 1913 werd van de Ascherslebener-Machienenbau Aktiengesellschaft (vormals W. schmidt & co)

Een stoommachine aangeschaft met tussen contakt machienefabriek Holthaus uit Winschoten.
Deze machine was 770 PK bij 100 omwentelingen per minnut en met pieken tot 1000 PK, dit kan maar kortstondig om stukdraaien te voorkomen.

Het productief draaien duurde in de begin jaren drie maanden per jaar, en is relatief probleemloos verlopen totdat in 11 januari 1944.
Er zijn bombardementen geweest op de fabriek.
Hierbij is de stoommachine gespaard gebleven.
Maar op 3 oktober 1951 is er een grote brand geweest, waarbij de gehele fabriek en machinekamer was uitgebrand, en lag de stoommachine onder de brokstukken (zie foto's 1 en 2).
Dit heeft hij ook goed kunnen doorstaan en na schoonmaken en kleine reparaties, stond hij weer bedrijfsklaar.
In 1952 is er een nieuwe fabriek met ketelhuis en machinekamer geopend.
Het opstarten van de stoommachine, gebeurde altijd in de nacht van zondag op maandag, dan waren de stokers en machinisten 's nachts om 2 uur aanwezig, en begonnen dan met het opstoken van de stoomketels en voorverwarmen van de stoommachine, zodat de fabriek om 6 uur productie kon draaien.
De ochtendploeg bleef dan tot maandagmiddag 14 uur.
Er werd gedraaid in een drie ploegen systeem.
Het opgang brengen van de stoommachine ging stap voor stap 1e voorwarmen tot
± 100°C en goed ontwateren, om waterslag te voorkomen 2e machine opslag tornen (startstand) 3e stoomafsluiter langzaam iets openen de machine langzaam op gang laten komen zodat hij niet in zijn toerental van 100 omw per minnut doorschoot.
4e belasten van machine vanuit de fabriek dan gingen de aandrijfriemen van de fabrieksmachines van de losse schijven (is de vrijloop) op de vaste schijven(poelie) zodat de productie kon beginnen, de stoommachine ging dan op volle belasting, van
±
750 a 850 PK draaien.
Van maandagmorgen 6 uur tot zaterdagmiddag 18 uur.
De zondagmorgen was dan voor onderhoud's en reparatie werkzaamheden.
In 1960-1970 kwam de landbouw mechanisatie opgang, en werden de aardappelcampagnes langer tot wel 5 a 6 maanden.
En meer draaiuren voor de stoommachine.
En er was inmiddels al een dynamo gekoppeld op het drijfwerk van de machine daardoor moest de machine nog meer PK's leveren.
In 1970-1975 kwamen er problemen met organische verontreiniging van het ketelwater en dit zat ook in stoomvoorziening van de machine.
Hierdoor kwam er een slijtage opgang en moesten na enkele maanden draaien  de zuigerveren en afdichtringen van de zuigerstang opzuiveren of vernieuwen.
Dit heeft enkele jaren geduurd, tot men er achter kwam dat het kwam door vervuiling van het oppervlakte water uit de kanalen.
Toen is de zuiveringsinstallatie aangepast en verbeterd, zodat deze organische stoffen uit het aangeleverde ketelwater waren gezuiverd, zodat de problemen toen waren verholpen! Daarna is er groot onderhoud en revisie gepleegd het stoomgedeelte van de machine, zoals toevoerleidingen, kleppen, zuigerslang, afdichtringen, zuigveren en uitslijpen van de cilinder.
In 1983 zijn de sisal aandrijftouwen 5 cm doorsnee vernieuwd.(zie foto's onderaan de pagina)
In 1984 zijn de krukaslagers vernieuwd, dit heeft grote problemen gegeven omdat de haakse opstelling van de krukas, drijfstang en zuigerstang niet goed was gegaan.
Hierdoor is grote schade ontstaan aan de lagers en gebroken zuigveren.
Hierdoor moest de revisie opnieuw gebeuren met wel de goede afstelling van de machine.
En inmiddels draaide de machine al campagnes van 6 maanden volcontinu vanaf 1980! In 1987 is het 75 jarig bestaan gevierd met een opendag en kijkdag voor genodigde gasten.
1988 De nieuwe aardappelmeelfabriek was toen operationeel en hoefde de stoommachine alleen nog maar te draaien voor een waterpomp voor de nieuwe fabriek!
De pomp was even oud als de machine anno 1913!
De afgewerkte stoom van 0,3 bar werd gebruikt en de opgewekte elektriciteit van de dynamo was voor eigen stroomvoorziening.
De stoommachine heeft daarna nog enkele jaren gedraaid in de voorziening en is toe buiten bedrijf gezet.
Met wel een aanpassing op het stoomnet van de toen nieuwgebouwde warmte krachtcentrale zodat hij toch nog kon draaien op opendagen van de industrie.
Of op speciale dagen en soms op aanvraag van belangstellende groepen.
Voor het laatst heeft hij gedraaid in 2004 bij de viering van 100 jaar Avébé!

een stukje geschiedenis van deze machine
klik op de foto voor groot
op beide foto de machine rechts.
Een paar PDF bestanden

uit krant

uit erfgoed